Je kunt vergeven en je kunt vergeving krijgen van God en van je medemens. Je krijgt de mogelijkheid om een nieuw begin maken en een loden last van je afleggen. Jezus spreekt van “opnieuw geboren worden.” Je mag je wraak, je haat, je verdriet achter je laten. Hij zegt: “Kom tot Mij, allen, die vermoeid en belast zijn, en Ik zal u rust geven; neem mijn juk op je en leer van Mij, want Ik ben zachtmoedig en nederig van hart, en je zult rust vinden voor je ziel; want mijn juk is zacht en mijn last is licht.” (Mat. 11:28-30) Dit is een open uitnodiging voor ieder die gekweld wordt door een verbroken relatie, een verlies, mislukkingen in zijn of haar leven en ziekte.
- Petrus stelt aan Jezus een vraag over vergeving. Hoe vaak moet je iemand vergeven? Zeven keer? Wat zijn de grenzen aan vergeving? Neen zegt Jezus, je moet zeventig maal zeven keer. Er zijn geen grenzen aan vergeving. Jezus legt het uit aan de hand van de gelijkenis van de ondankbare knecht. Iemand heeft een enorme schuld bij de koning. Het gaat om het hoogste getal, wat erin het Grieks bestaat. Zeg een miljarden schuld. Hij kon dat onmogelijk ooit terugbetalen. Zijn lot is dan dat hij in de gevangenis gezet wordt en zijn gezin als slaaf verkocht worden. Hij bidt en smeekte op zijn knieën om genade. De koning krijgt medelijden en scheldt hem zijn hele schuld kwijt. Hij kan en mag een nieuw leven beginnen. Dan ontmoet hij kort daarna een collega die hem in vergelijking met zijn eigen schuld een relatief klein bedrag schuldig is. Hij kent voor hem geen genade. Hij laat hem gevangen zetten. Hij was alweer helemaal vergeten dat hemzelf een grote schuld was kwijtgescholden. De koning hoort hiervan en komt op zijn besluit tot kwijtschelding terug. Hij moet alsnog zijn noodlot ondergaan. Wanneer we ons inleven in de gelijkenis dan kunnen we ons verkneukelen dat boontje om zijn loontje komt. Tot we ons realiseren dat wij misschien zelf die harteloze en ondankbare man kunnen zijn.
Volgens de gelijkenis van Jezus is vergeving pas echt wanneer deze doorgegeven wordt, wanneer het als een zuurdesem de mensen en de samenleving verandert. Misschien bidden we vaak zonder er bij na te denken: “Vergeef ons onze schuld zoals wij aan anderen hun schuld vergeven.” Met de maat waarmee jezelf meet zul je gemeten worden. Vergeving is iets kostbaars, iets waar je moeite voor moet doen, iets wat ingaat tegen je normale reflex. Vergeving is niet een kaart uit het Monopoly spel waarop staat: “Verlaat de gevangenis zonder betalen.” Het gaat om het zetten van moedige stappen in de richting van degenen die bij jou in het krijt staan. Wat is eigenlijk die miljardenschuld die we hebben, die ons kwijtgescholden worden? Het is alles wat we geschonken krijgen aan werkelijkheid, aan leven, aan liefde, aan relaties, aan geluk, aan muziek en kunst, aan gezondheid, aan familie, je ouders, je kinderen. Ons hele leven is een geschenk van God. Hoe kunnen we denken dat ooit terug te betalen?
- God vergeeft de mens en mensen vergeven elkaar. De Bijbel spreekt vaak over het verlangen van God om de zonden van zijn volk te vergeven. Het volk had in de woestijn een gouden kalf gegoten en daarmee gezondigd. God wil daarom het hele volk op Mozes na vernietigen. Mozes pleit bij God om dit niet te doen. God verhoort zijn gebed. Het laat zien hoe belangrijk de mens is in de ogen van God. Hij is een partner, geen object. Israel blijft het volk van God ondanks zijn falen. God vergeeft zijn volk en ons keer op keer. Waarom? Uit liefde. Liefde is de kracht achter vergeving. Liefde blijft de mens achter zijn zonde en zijn schuld.
Jezus bidt nog aan het kruis voor hen die hem veroordeelden en ter doodbrachten. Hij die altijd geleefd had om het woord van God dicht bij de mensen te brengen wordt beschuldigd van godslastering, terwijl Hij steeds het goede deed. Hij bidt: “Vader, vergeef hen, want zij weten niet wat zij doen.” Er is geen wraak, geen vuur uit de hemel, geen drang tot vergelding. We mogen allemaal steunen op die kracht tot vergeving van Jezus. Door het voorbeeld van Jezus en de macht van Jezus is het voor mensen mogelijk geworden om elkaar te vergeven en om vergeving te krijgen van God en van hun medemens.
3. Vergeving schenken is moeilijk. Jou overkomt iets in je leven wat bitter is – het overlijden van een geliefd persoon, een van je ouders, je kind of je levenspartner. Je levenspartner van wie je zielsveel houdt verbreekt de relatie met jou en verdwijnt voorgoed uit je leven. Je raakt je baan kwijt of dingen waaraan je gehecht bent. Je blijft zitten met een knagend schuldgevoel. Je denkt: “Als ik er maar eerder bij was geweest,” “Ik had hem of haar vaker moeten opzoeken,” of “Ik had eerder moeten inzien dat het misging.” Maar dat blokkeert je. Je komt niet meer toe aan echt leven. Het verdriet of je wrok vult je hele persoonlijkheid. Je bent niet meer jezelf. Je wordt als het ware die negatieve emotie. Je weet dat het aan je vreet. Toch kun je het maar moeilijk loslaten. Maar jouw schuldgevoelens lossen niets op.
Je hebt met iemand een conflict. Je hebt het idee dat je niet moet laten kisten. Je wordt steeds bitterder als je je gelijk niet krijgt. Je hebt de neiging om kwaad met kwaad te vergelden. Als iemand meermalen tegen je zondigt, kwaad van je spreekt, je geen ruimte geeft, je bedriegt of tegen je liegt dan is het moeilijk te vergeven. Je mag zeker voor je rechten opkomen. Je mag voor jezelf de ruimte claimen, die je ook aan anderen gunt. Ondertussen maak je onderscheid tussen wat iemand je aandoet en de persoon die dat doet.
4. Vergeven is eigenlijk ‘loslaten.’ Als de persoon die jou iets heeft aangedaan daar zelf spijt overbetuigd en het weer goed wil maken en jij wil dat ook dan kan er verzoening plaats vinden. De relatie is weer herstelt. Maar wanneer dat niet zo is hoef je niet op de ander te wachten. Je kunt het allemaal toch leren loslaten en zelfs bidden voor je vijand. Je kunt hem dan zelfs als persoon gaan liefhebben als mens, helemaal los van wat hij of zij je heeft aangedaan. Vergeven gaat tot de kern van menselijke relaties. Het is niet mogelijk om met iedereen in alles mee te gaan. Conflicten zijn onvermijdelijk. Maar je boosheid hierover treft vaak vooral jezelf. Je blijft in je boosheid zitten. Die boosheid gaat een eigen leven leiden. Maar na de vergeving kun je weer volledig mens zijn en kun je liefhebben en bemind worden.
Jezus zegt: “Heb uw vijanden lief; zegen hen die u vervloeken; doe goed aan hen die u haten; en bid voor hen die u beledigen en vervolgen …” “(Lucas 6:27,28). en “indien uw vijand honger heeft, geef hem te eten; indien hij dorst heeft, geef hem te drinken, want zo zult gij vurige kolen op zijn hoofd hopen. 21 Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede. ” (Rom. 12, 20-21) Zo wordt de eindeloze cyclus van wraak en weerwraak doorbroken.
5. Vergeven is een strijd. Het is dus niet zomaar iets, wat je zonder veel overtuiging uitspreekt. Het is een overwinning op je zelf wanneer je in staat bent om te vergeven en wonden uit het verleden te helen. Ook al is de dader onbekeerlijk, je bent, wanneer je hem of haar vergeeft, toch de diepe gegriefdheid kwijt die je in zijn greep heeft. Met het vergeven ben je je innerlijke onrust kwijt en je verlangen naar wraak.
Het oefenen om te leren vergeven en om te leren vergeving te aanvaarden is een hoofdtaak van de kerk als geloofsgemeenschap. Om mensen kracht te geven, hen vertrouwen te geven, te bemoedigen. Om hen de kans te geven opnieuw te beginnen. Opnieuw geboren te worden.